Finanzes
Ci foss pa l’autonomia zënza i scioldi che vá debojëgn y zënza la liberté da i adoré aladô de sü criters?
Cun le secundo Statut d’autonomia ciafa le Südtirol dal Stat tröpes competënzes y les ressurses finanziares che vá debojëgn. La soma ê da sciacaré danü vigni ann. L’Acordanza de Milan, stlüta jö dl 2009 canche Durnwalder ê le presidënt dla Provinzia, ti garantësc al Südtirol le 90 % dles cutes scudites tla provinzia. Porchël surantol la Provinzia funziuns surapró. N’acordanza, sotescrita dl 2014 dal presidënt dla Provinzia Kompatscher, porta pro a ciamó na majera segurëza de planificaziun. Chësta acordanza determinëia danterater na partezipaziun fissa dl Südtirol al debit statal y na sconanza suranazionala da pert dl’Austria.
L’autonomia finanziara
te imajes
I scioldi n’é nia döt, mo an pó fá tröp impara.
Cun le 90% de sües entrades fiscales finanziëia la Provinzia les ativités te tröc seturs. Te val’ un de chisc ára competënzes primares a livel legislatif y aministratif, te d’atri competënzes secundares. Te d’atri seturs ti á le Stat y la Regiun deleghé competënzes ala Provinzia. Na seleziun:
Competënzes primares resservades
ala Provinzia de Balsan
Cultura y bëgns culturai
Trasmisciun terestra de programs radiotelevisifs esters (RAS)
Toponomastica
Scolines
Formaziun profescionala, scores profescionales
Promoziun dl stüde
Sozial
Frabiché abitatif
Strades provinziales
Trasport local publich
Turism
Artejanat
Finanziamënt di Comuns
Agricoltöra y bosć, ciacia y pëscia
Proteziun zivila
Urbanistica y sconanza dla contrada
Parcs naturai
Energia
Personal dla Provinzia
…
Competënzes secundares eserzitades
tl respet di prinzips dla legislaziun statala
SSanité
Scores a carater statal
Sport
Comerz
Industria
Polizia locala
…
Competënzes che le
Stat ti á en pert deleghé
ala Provinzia
Motorisaziun
Aministraziun dl personal insegnant
Marcé dl laur y mediaziun dl laur
Université
Sorvisc publich de radiotelevijiun tl lingaz todësch y ladin
Parch nazional dl Stelvio
Conservatore de musiga
Strades statales
Posta
Costruziun y aredamënt de sëntes iudiziares y porjuns
…
